۳-۵ برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری

 

در این تحقیق برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی بهره گرفته شده است. برای این منظور ابتدا با بهره گرفتن از رابطه کوکران (رابطه ۳-۱) حجم نمونه محاسبه و سپس تعداد شرکت های نمونه به صورت تصادفی از جامعه آماری غربالگری شده انتخاب شده است.

 

(۳-۱)

 

که در آن:

 

= حجم نمونه.

 

= حجم جامعه.

 

= اندازه متغیر در توزیع نرمال در سطح اطمینان مورد نظر قابل استخراج از جدول توزیع نرمال.

 

= درصد توزیع افراد دارای صفت در جامعه.

 

= درصد توزیع افراد فاقد صفت در جامعه.

 

= مقدار خطا که برابر است با تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق برای وجود آن در جامعه.

 

با توجه به فرمول فوق، حجم نمونه در فاصله اطمینان ۹۵% و با مدنظر قراردادن پارامترهای نگاره ۳-۲ تعداد ۶۵ شرکت تعیین شده که برای اطمینان بیشتر تعداد ۷۰ شرکت به صورت تصادفی انتخاب شده اند. ‌بنابرین‏ مشاهدات ما به ۳۵۰ سال – شرکت رسید که این مشاهدات در قالب ۱۹ صنعت مختلف می باشد.

 

نگاره ۳-۲: پارامتر های محاسبه تعداد نمونه آماری تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حجم نمونه ۲۰۳ ۹۶/۱ ۵/۰ ۵/۰ ۱/۰ ۶۵

۳-۶ روش جمع ­آوری داده ­ها

 

برای جمع ­آوری داده ­ها، از روش آرشیوی استفاده شد. داده ­های مربوط به فرضیات تحقیق از بانک­های اطلاعاتی سازمان بورس اوراق و بهادار تهران و نرم­افزار ره‏آورد نوین و بانک اطلاعاتی مدیریت و پژوهش اسلامی بورس اوراق بهادار تهران ‌و سایت‌های codal.ir و rdis.ir استخراج شده و در ستون­های Excel تجمیع شدند. پردازش اولیه داده های گردآوری شده جهت دستیابی به متغیر های مناسب در هر الگوی رگرسیونی در محیط Excel انجام گردید و برای تحلیل آماری داده ها از نرم افزارهای SPSS و EVIEWS بهره گرفته شد.

 

۳-۷ قلمرو زمانی تحقیق

 

محدوده زمانی تحقیق شامل پنج سال متوالی از سال ۱۳۸۵ لغایت ۱۳۸۹ ‌می‌باشد که بررسی فرضیه ­های تحقیق با بهره گرفتن از داده ­های واقعی این سال­ها انجام ­پذیرفت. بر اساس هدف تحقیق اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و شرکت­های نمونه آماری مورد مطالعه در تجزیه و تحلیل­ها وارد شده اند.

 

۳-۸ متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آن ها

 

متغیرهای این تحقیق را ۵ متغیر شامل میزان افشای اختیاری، پراکندگی مالکیت، سودآوری، نسبت بدهی و اندازه شرکت تشکیل می‌دهد که متغیر میزان افشای اختیاری متغیر وابسته، متغیرهای پراکندگی مالکیت و سودآوری متغیرهای مستقل و متغیرهای نسبت بدهی و اندازه شرکت متغیرهای کنترلی تحقیق می‌باشند. در ادامه تعریف عملیاتی و نحوه اندازه گیری هر یک از متغیرهای تحقیق ارائه می شود:

 

متغیر وابسته تحقیق

 

۳-۸-۱ میزان افشای اختیاری ( )

 

متغیر وابسته این تحقیق میزان افشای اختیاری می‌باشد که مطابق با مطالعات پیشین صورت گرفته (کوک، ۱۹۸۹؛ گری و همکارانش، ۱۹۹۵؛ هانسون، ۲۰۰۱؛ بروبرگ، ۲۰۱۰) از طریق امتیاز حاصل از چک لیست ارائه شده در پیوست اندازه گیری می شود. اقلام تشکیل دهنده این چک لیست تنها شامل موارد افشای اختیاری بوده و موارد افشای اجباری را شامل نمیشود. این اقلام در پنج دسته ۱)اطلاعات کلی درباره شرکت ۲) استراتژی های شرکت ۳) اطلاعات تحقیق و توسعه شرکت ۴) اطلاعات آتی شرکت و ۵) اطلاعات مرتبط با سهام شرکت طبقه بندی شده است و امتیاز هر مورد در صورت وجود برابر با ۱ و در غیر این صورت برابر با صفر می‌باشد.

 

متغیرهای مستقل تحقیق

 

۳-۸-۲ میزان پراکندگی مالکیت ( )

 

در تحقیقات آکادمیک مالکیت هایی که میزان آن ها کمتر از ۲درصد باشد به عنوان مالکیت های پراکنده در نظر گرفته می شود (رافورنیر، ۱۹۹۵؛ آدریم، ۱۹۹۹؛ پرنسیپ، ۲۰۰۴؛ بروبرگ و همکاران، ۲۰۱۰). در ایران با توجه ‌به این که در صورت های مالی اکثر شرکت ها میزان مالکیت های بالای ۵ درصد به عنوان مالکیت عمده تلقی شده و افشا می شود لذا در این تحقیق پراکندگی مالکیت برابر خواهد بود با مجموع میزان مالکیت‏های کمتر از ۵درصد که از اختلاف میان کل مالکیت و میزان مالکیت های بالای ۵درصد محاسبه خواهد شد.

 

۳-۸-۳ سودآوری ( )

 

سودآوری به توانایی واحد تجاری در کسب سود اشاره دارد. سودآوری نتیجه نهایی همه برنامه ها و تصمیمات مالی بنگاه تجاری می‌باشد. در این تحقیق متغیر سودآوری از طریق نسبت بازده سرمایه شرکت و به صورت زیر اندازه ‏گیری می شود.

 

 

 

نسبت بازده سرمایه

 

=

 

خالص درآمد عملیاتی

 

ارزش دفتری بدهی + ارزش دفتری سرمایه – وجه نقد

 

متغیرهای کنترلی تحقیق

 

۳-۸-۴ اندازه شرکت ()

 

در مطالعه حاضر برای محاسبه اندازه شرکت از لگاریتم طبیعی ارزش بازار شرکت استفاده خواهد شد.

 

 

 

در این رابطه:

 

= اندازه شرکت i در سال t

 

= ارزش بازار شرکت i در پایان سال t

 

۳-۸-۵ نسبت بدهی ()

 

در تحقیقات مالی از نسبت بدهی به عنوان نماینده و معرف ساختار سرمایه استفاده می شود. در ساده ترین تعریف میزان بدهی که یک واحد تجاری به منظور تأمین دارایی های خود به کار می‏ گیرد را نسبت اهرمی گویند (هامپتون^[۷۱]، ۱۹۹۰). در این تحقیق نسبت اهرمی به عنوان یکی از متغیرهای کنترلی از تقسیم بدهی های شرکت بر جمع کل حقوق صاحبان سهام آن اندازه گیری خواهد شد.

 

 

 

در این مدل داریم:

 

= نسبت بدهی شرکت i در سال t.

 

= جمع کل بدهی های شرکت i در سال t.

 

= جمع کل حقوق صاحبان سهام شرکت i در سال t.

 

۳-۹ مدل تحقیق

 

در مطالعه حاضر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات از مدل رگرسیونی زیر به صورت داده های پانل استفاده خواهد شد. .

 

 

 

در الگوی رگرسیونی فوق:

 

= میزان افشای اختیاری شرکت در سال ،

 

= میزان پراکندگی مالکیت شرکت در سال ،

 

= سودآوری شرکت در سال ،

 

= نسبت بدهی شرکت در سال ،

 

= اندازه شرکت در سال ،

 

در مدل فوق در صورتی که ضرایب و در مدل تحقیق در سطح اطمینان ۹۵درصد معنی دار باشند به ترتیب فرضیه های اول و دوم تحقیق مورد تأیید قرار خواهد گرفت.

 

۳-۱۰ نحوه آزمون فرضیه ­های تحقیق

 

فرضیه های آماری جملات یا عباراتی هستند که با بهره گرفتن از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می‌شوند و نقش آن ها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. آزمون آماری فرایندی است که طی آن مجموعه ای از مقادیر متغیر تصادفی که به ازای آن ها باید رد شود تعیین می‌گردد. متغیر تصادفی که مقادیر آن برای انجام این عمل به کار می رود آماره آزمون نامیده می شود و مجموعه مقادیری از این متغیر تصادفی را که به ازای آنها باید رد شود را ناحیه رد آزمون می‌نامند. آزمون به وسیله آماره آزمون و ناحیه رد مشخص می شود (ابن شهرآشوب و میکائیلی، ۱۳۷۵). با توجه به موارد فوق فرضیه های آماری به دو بخش زیر بیان می شود:

 

الف) فرض صفر(): فرضیه ای که معمولا پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیه تحقیق قادر می‌سازد و از آنجایی که بیانگر وجود هیچ رابطه مهم بین این دو متغیر است، با رد آن می توان فرضیه های مخالف(جایگزین) را تأیید نمود.