آهن در خاک

آهن در گیاه

کمبود آهن

سبز زردی (کلروز) آهن به صورت زرد شدن برگ­های جوان ظاهر می­ شود که ناشی از اشکال در ساخت کلروفیل در کلروپلاست می­باشد که در شرایط کمبود آهن و یا میزان کم آهن در گیاه به وقوع می­پیوندد (لوسنا، 2000).

شواهد زیادی در دست است که کمبود عناصر کم ­مصرف از جمله آهن در خاک­های آهکی مناطق خشک و نیمه­خشک وجود دارد که رشد، عملکرد و کیفیت گیاه را محدود می­­سازد (عیسی و همکاران، 2011). پ هاش بهینه برای رشد مناسب و دریافت بهینه آهن بین 5/5 تا 5/6 گزارش شده است. بنابراین پ هاش بالاتر از 7 می ­تواند منجر به کمبود آهن شود (کورکاک، 1987). اگر چه کمبود آهن می ­تواند به دلیل پ- هاش نامناسب خاک رخ دهد ولی عوامل دیگری نیز ممکن است دلیل اصلی یا فرعی بروز سبز زردی باشند. مهمترین این عوامل شامل مقادیر کم کانی­های حاوی آهن در خاک، وجود کربنات کلسیم در خاک، وجود بیش از حد بی­کربنات در خاک یا در آب آبیاری، وجود فسفات زیاد در خاک، غلظت زیاد برخی فلزات سنگین در خاک، دمای کم یا زیاد، شدت نور زیاد، عدم تعادل مناسب در نسبت کاتیونها در محلول خاک، تهویه ضعیف خاک، کمبود مواد آلی یا وجود مواد آلی خاص افزوده شده به خاک، ویروسها، آسیب رسیدن به ریشه توسط نماتودها و سایر ریز جانداران می باشد (امبلتون و همکاران، 1973).

راه­ حل های مقابله با کمبود آهن

از آنجایی که وجود مقادیر زیاد بی­کربنات در آب و یا خاک یکی از دلایل رایج ایجاد کمبود آهن  در گیاهان می­باشد، روش­های مختلفی برای کاهش تاثیر بی­کربنات بر رشد

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 گیاهان وجود دارد. در قلیائیت زیاد، میزان بی­کربنات را می­توان با تزریق اسیدهایی مانند اسید سولفوریک، فسفریک، و یا نیتریک به آب کاهش داد (بیالکزیک، 1994). در قلیائیت ناشی از وجود بیشتر از 8 میلی اکی والان یون بی­کربنات در لیتر ، میزان بیشتری اسید برای خنثی کردن بی­کربنات لازم است و ممکن است مصرف این میزان اسید منجر به تولید نمک­های مختلف و افزایش شوری گردد (تاگلیوینی و همکاران، 2000). البته این روش تنها در خزانه ها و گلخانه ها قابل انجام است. در شرایط قلیائیت زیاد می­توان از روش اسمز معکوس استفاده کرد که به علت هزینه زیاد تنها در آزمایشهای کشت بافت از آن استفاده می­ شود (والاس و والاس، 1986). یکی از روش­های متکی بر ویژگی­های گیاهان برای اجتناب از کمبود آهن می ­تواند اجتناب از کاشت گیاهان حساس به کمبود آهن در خاک­های دارای آهک زیاد باشد ولی به دلیل گستردگی این نوع خاک­ها در کشور ایران این امر عملی نمی ­باشد. منابع آلی آهن (مانند کلات آهن) و منابع معدنی (مانند سولفات آهن) برای اصلاح وجبران کمبود آهن به کار برده می­ شود (مارتنس ووسترمان، 1991). ترکیبات کلاتی آهن بهترین راه­حل برای برطرف کردن سبز زردی آهن در همه خاکها و به ویژه خاک­های آهکی و قلیایی بوده و می­توانند کمبود شدید آهن را برطرف نمایند،  زیرا قابلیت استفاده آهن در این خاک­ها کم است (ملکوتی و همکاران، 1388). قابل توجه است که افزودن آهن معدنی (مثل سولفات آهن) به خاک­ها مخصوصا در خاک­های آهکی و قلیایی تاثیری در فراهم ­آوردن آهن برای گیاه و ریز جانداران خاک ندارد. به دلیل اینکه آهن اضافه شده به خاک به سرعت هیدراته شده و به صورت هیدروکسید آهن رسوب می­ کند و بنابراین برای گیاه  قابل استفاده نمی ­باشد (بنایی و همکاران، 2005 ). همچنین درخاک­های آهکی که حاوی کربنات کلسیم می­باشد و مشکل تثبیت و عدم جذب عناصر غذایی کم ­مصرف از جمله آهن به وسیله گیاهان وجود دارد، مصرف خاکی آهن معدنی منجر به رسوب ترکیبات کربناتی در خاک میشود. بنابراین یکی از روش­های مناسب تغذیه گیاهان، روش تغذیه برگی (برگ­_­­­پاشی[1]) است و استفاده از این عنصر به صورت برگ پاشی می ­تواند برای رفع کمبود آن در خاک مفید باشد (ملکوتی وهمکاران، 1379). محلول ­پاشی یکی از روش­های سریع در پاسخ گیاهان به افزودن کود بوده و منجر به صرفه­جویی در مصرف کود نیز می­گردد (صفاری، 1384). محلول ­پاشی عناصر کم مصرف یک روش مفید، خصوصا در زمانی است که ریشه توانایی لازم برای جذب عناصر غذایی ضروری مورد نیاز گیاه را ندارد (کیناکی و گلمزولگو، 2007).

سورگم  (.(Surghum biocolor L گیاهی یکساله، چهارکربنه ( ) و از خانواده غلات است که از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید پس از گندم، برنج، ذرت و جو مرتبه پنجم را در جهان داراست (راشد محصل و همکاران، 1376). سورگم  به دلیل دارا بودن خصوصیاتی از جمله نیاز کودی پایین، سرعت رشد بالا، کم بودن ضایعات و تلفات برگ، بالا بودن میزان فتوسنتز، تولید علوفه تر، خشک و سیلویی و قدرت پنجه زنی بالا، گیاه زراعی مهمی محسوب می­ شود ( خلیلی محله و همکاران، 2007 ). گیاهان علوفه­ای نقش عمده­ای در تغذیه دام دارند و جزء مهم­ترین گیاهان زراعی دنیا محسوب می ­شوند. در کشور ما با توجه به کمبود مراتع غنی و فشار دام بر آنها، بررسی و مطالعه پیرامون کشت این محصولات اهمیت ویژه­ای دارد   (میر لوحی و همکاران، 1379).