در عصری که ما در آن زندگی می کنیم در شهرهای پر جمعیت و پر از نورهای مصنوعی لامپ ها، پی بردن به میزان قدر و منزلت آسمان در نزد پیشینیانمان دشوار به نظر می رسد. در زیر روشنایی های شهرمان به سختی می توانیم بالای سرمان را ببینیم در واقع برای ما شهرنشینان، آسمان شب تنها در زیر گنبد آسمان نمای محلی محافظت می شود. از دوران عصر سنگ، در طول تاریخ بشری، آسمان همچون ابزاری به خدمت گرفته شده است. همان زمانی که انسان نخستین، سنگ چخماقی را که با مهارت ساخته بود در چنگ خود داشت، مغز او آسمان را تسخیر کرد. نظم حرکات اجرام آسمانی آنان را قادر می ساخت خود را با زمان و مکان تطبیق دهند. بهره ای که آنان از آسمان گرفتند و ما اعقاب آنان، آن را به ارث برده ایم، احساسی است ژرف از چرخه زمان و نظم و تناسب و قابل پیش بینی بودن طبیعت.این شعور و آگاهی نه تنها اساس علم بلکه اساس دیدگاه ما نسبت به جهان و جایگاه ما در آن است.                 

برای نیاکان ما هرآنچه در آسمان پیش می رفت استعاری و معنا دار بود. هم نماد اصولی بود که احساس می‌کردند به زندگیشان نظم می بخشد و هم نیرویی بود که ورای اصولشان قرار داشت. بسیاری از ما با آسمان ارتباط نداریم. اما گهگاه از میراث کهن خویش یاد می کنیم. آن زمان که رنگ های غروب دگر باره ما را تسخیر میکنند، می ایستیم و آخرین پرتو لغزش خورشید در ورای نمای تیره رنگ افق و در دوردستها را نظاره می کنیم.(کراپ،١٣٨٣/٢٠٠٣.ص۴)

هزاران ستاره در آسمان پراکنده اند. برخی درخشش خاصی دارند که توجه ما را جلب می کنند. سیارات پرنورتر نیز از ستاره های بی شمار اطرافشان مجزا به نظر میرسند.  رد پای دود مانند راه شیری بر آسمان از سویی به سوی دیگر پل میزند، همچون اثری سفید رنگ از یک رنگین کمان بزرگ. آسمان شب پر شکوه، زیبا و اسرار‌آمیز است.(همان.ص٥)

2-1- بیان مسأله

از نظر تاریخی و به طور مشخص می توان گفت که «سومریان»(‎‌‍‏2500-3000سال پ.م) نخستین قومی بودند که ستارگان را در واحد هایی به نام «صورت فلکی» گروه بندی کرده و به داستان سرایی و افسانه پردازی در مورد آنها پرداخته اند. پس از آنان   «بابلی ها»، «چینی ها»، «مصری ها»، «کلدانی ها»، «ایرانی ها» و «یونانی‌ها» نیز به نوبه ی خود بر غنای این گنجینه افزوده اند.

برخی از این صورتهای فلکی را که ایرانی ها ابداع کرده اند، دارای نام های فارسی اند. اما اسطوره های ایرانی به علت تهاجمات مکرر اقوام بیگانه و رقابت های خصومت آمیز داخلی همچون، از بین بردن همه ی آثار فرهنگی و هنری «اشکانیان» به وسیله ساسانیان و آثار«ساسانیان» به دست بیگانگان از بین رفته اند.

 با وجود شباهت صورت های فلکی با یکدیگر در نقاط مختلف دنیا اسطوره های گوناگونی برایشان وجود دارد وهم چنین در مورد  نظام پیکار این کواکب با پدیده های اهریمنی.در یونان کرونوس و گئا،زئوس و هادس در راس خدایان و دیوان قرار دارندو ماجراها پیرامون آنها رخ می دهد.در روم ساترن خدای پور(ژوپیتر)و پلوتون. در سومر تیامت و اپسو، خدای خرد انکی(و بعد مردوخ)ودیوان قرار دارندو در نهایت در ایران که صحبت ما بیشتر پیرامون آن است اهورامزدا، سپنته مینیو و انگره مینیو قرار دارند.

با پی بردن مردم به چرخه ی ثابت صور فلکی و با دقت روی حرکت و نقاط قرار گیری خورشید، ماه و دیگر اجرام آسمانی، سال، ماه و دیگر پدیده های زمان دار مشخص شد  و سپس تاثیر آن را هم بر روی زندگی اقوام گذشته می بینیم که چگونه پی به زمان کوچ، شکار، دانه پاشی، خانه سازی، برداشت محصول و همین طور پی به زمان جشن

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 ها و آداب و رسوم خود می بردند.

از آنجا که زندگی اقوام گذشته تا حد بسیار بالایی به دین گره خورده بود و این جشن ها و مراسم ها و عبادت ها بخش زیادی از زمان آنها را به خود اختصاص می داد، آنها به دنبال یافتن راهی برای به خاطر سپردن و یاد آوری این وقایع بوده اند  که این باعث شد در ابتدا تقویم های ابتدایی شکل بگیرند و با گذشت زمان این تقویم ها هم بهتر و مناسب تر شدند. هم چنین است در ایران باستان و در ادیانی مانند زردشتی که بسیاری از مناسک و جشن ها وآداب و رسومشان مانند گاهنبارها، روزهای مسترقه و بسیاری از روزهای مهم دیگر با توجه به تقویم تعیین می شدند بنابراین داشتن تقویمی استاندارد و دقیق برای آنها بسیار مهم بوده است.

حدود ٨ درجه در بالا و ٨ درجه در پایین خط حرکت ظاهری سالانه ی خورشید در بین ستارگان را، که به شکل کمربند فرضی است، منطقه ی برج ها یا دایرة البروج می نامند. (مسیر ظاهری سالیانه ی حرکت خورشید در بین ستارگان، در واقع همان مسیر گردش انتقالی زمین به دور خورشید است.) مردمان باستان «منطقه ی برج ها» را به ١٢ بخش مساوی که اندازه هر یک از آنها ٣٠ درجه است، تقسیم کرده و به هر یک نامی از صور فلکی داده بودند. آنگاه ستاره های هر یک از این بخش ها را در یک گروه که «برج» نامیده می‌شد قرار داده و نام آن بخش را به برج مربوطه می دادند.)سالاری،١٣٨۴.ص٧٣) نام این ١٢ برج که بر گرفته از صور فلکی بود و مسیر حرکت خورشید، ماه و سیاره های دستگاه خورشیدی هستند با توجه به متن بندهش  که متنی پهلوی است به اینگونه است: بره، گاو، دو پیکر، خرچنگ، شیر،خوشه، ترازو، کژدم، نیمسب، بز، دلو و ماهی. که این ها را در اختر شماری زردشتی به بیست و هفت خرده تقسیم می کنند و هر کدام از اینها در احکام نجومی حکمی دارد.(بهار،١٣٨١.ص٥۴)

3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش

در ایران باستان و قبل از ورود آریاها، مردم بومی آن، ‌همسنگ با مردم بین النهرین، به نوعی با خدایان و رب‌النوع‌های آسمانی و منزل و مأوای آنها خو گرفته بودند و سپس با ورود آریاها به نجد ایران، باورهای مردم بومی با آریاهای مهاجر در هم آمیخت و ملغمه ای از خدایان و اسطوره ها و باورها میان ایشان شكل گرفت.

در این پایان نامه به جایگاه هر کدام از صور فلکی در صفحه ی آسمان (منطقة البروج) می پردازیم با توجه به وضعیت فیزیکی آنها در آسمان و  روایت های مربوط به هر کدام از آنها در دین زردشتی و منطقه بین النهرین. و سپس به بررسی انواع تقویم ها و مشکلات مربوط به محاسبه ی آنها در ایران و بین النهرین قبل از تاریخ می پردازیم. همچنین به بررسی نحوه ی آفرینش آسمان توسط اورمزد برای مقابله با اهریمن و وظیفه هر کدام از اختران و اباختران و وظیفه کلی آسمان و ستاره ها می پردازیم. و به تاثیر این باور ها بر زندگی روزمره، جشن ها و آداب و رسوم در ایران باستان تا دوره میانه می‌پردازیم.

4-1- اهداف پژوهش

ریشه یابی باورهای اقوام باستانی ایران در خصوص پیدایش آسمان و ستاره ها و تاثیر این باورها در گاه شماری و ستاره شناسی باستانی در متن های بندهش، بهرام یشت، تیشتر یشت، کارنامه ی اردشیر بابکان و مینوی خرد.

و تصحیح سید محسن ناجی نصرآبادی (1384)، « تذکره‌ی ریحانه الادب تالیف محمد علی مدرس تبریزی »(1374) و « تذکره‌ی آتشکده از لطفعلی خان آذر بیگدلی» (1377) می‌توان  نام برد  و همچنین پایان‌نامه‌هایی در مورد تحلیل موضوعی شعر شاعران دیگر و هم در مورد جنبه‌های دیگر شعر وحشی بافقی نوشته شده است كه از جمله‌ی آن‌ ها می‌توان به «تحلیل موضوعی دیوان ابن حسام خوسفی» از یونس جلوداری (جلوداری،1390)، «مقایسه‌ی خلد برین وحشی بافقی با مجمع الابكار عرفی شیرازی از دیدگاه صورخیال» از لیلا ایزی (ایزی،1390) و «تحلیل موضوع دیوان سیف فرغانی» از فاطمه چمن آرا (چمن آرا،1391) اشاره كرد. همچنین مقالاتی در مورد جنبه‌های مختلف شعر وحشی بافقی نوشته شده است كه از جمله‌ی آن‌ ها می‌توان به مقاله‌ی «وقوع سرایی وحشی بافقی در غزل» از حمید جعفری قریه‌علی (جعفری قریه‌علی،1387) اشاره كرد. تا آنجا كه نگارنده جستجو نموده است هیچ تحقیق مستقلی تاكنون به «تحلیل موضوعی شعر وحشی بافقی» نپرداخته است و این تحقیق ظاهراً اولین كار در زمینه‌ی مورد نظر است.

6-1- شرح روش تحقیق

در یک پژوهش علمی برای رسیدن به پاسخ پرسش‌ها، روش‌های متعددی برگزیده می‌شود. روش تحقیق در این پژوهش به صورت تحلیلی – توصیفی و بر پایه‌ی منابع کتابخانه‌ای و گردآوری مطالب به صورت فیش برداری است. بدین ترتیب که ابتدا ضمن مطالعه‌ی دقیق دیوان وحشی بافقی، تمامی ابیاتی که در حوزه‌ی موضوعات شعری مطرح بود استخراج و یادداشت برداری شد پس ضمن طبقه بندی موضوعات شعری از قبیل توحید، نعت، منقبت، انتقاد اجتماعی، مرثیه، عرفان، عشق و … به تحلیل آن‌ ها پرداخته می‌شود.

7-1- جامعه آماری

با توجه به این که روش تحقیق در حیطه علوم انسانی و به خصوص زیر مجموعه ادبیات بر مبنای مطالعه و کار کتابخانه‌ای است در این تحقیق نیز جمع آوری مطالب با بهره

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 گرفتن از روش فیش برداری انجام می‌شود همچنین روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اشعار وحشی بافقی را شامل می­ شود. در این تحقیق، نگارنده بر آن است تا با شرح و تفسیر موضوعات شعر وحشی، آن را برای خواننده بازگو نماید و سپس افکار و ایده‌های وحشی را در هرکدام از موضوعات شعری باز شناسد؛ بنابراین گستره‌ی تحقیق در این پژوهش، اشعار وحشی بافقی است كه لازم است، تمام ابیات آن با دقت مورد مطالعه قرار گیرد.

مسیحیت همانند بیشتر ادیان در بستری رشد و نمو کرد که ادیان و فرهنگ­های متعددی قبلاً در آنجا حضور داشتند. در وهلۀ نخست، باید گفت این دین از دل یهودیت به وجود آمد و به همین دلیل، عناصری از آن برگرفت. افزون­بر این، وقتی مسیحیت بعدها وارد اسکندریه مصر و سپس اروپا شد تحت تأثیر فرهنگ­ها و جهان­بینی­های آن سرزمین­ها قرار گرفت. بدین ترتیب فرهنگ یونانی دومین عنصری است که نشانه­ هایی از نفوذ آن در مسیحیت به چشم می­خورد. همچنین تعدادی از پدران کلیسا از قبیل یوستینوس، اوریگنس، کلمنس اسکندرانی و … پیش از گروش به مسیحیت، در فلسفۀ یونانی تحصیل کرده بودند. اینان نگاه یونانی به جهان، انسان و وجود را وارد دین مسیحیت کردند. البته مسیحیان از همان ابتدا مخالفت خود را با تعالیم فلسفه یونان نشان می­دادند. برای نمونه، پولس در رساله­های خود از دو نوع حکمت الهی و انسانی سخن به میان آورد که اولی انکشافی و الهامی است اما دومی زوال­پذیر و ساخته انسان است. با این حال، تأثیرات یونان حتی در سبک نوشتاری آثار مسیحیان اولیه قابل تشخیص است؛ یعنی در طبقه ­بندی علوم، نگارش خطابه­ها و مباحث الهیاتی مثل تعالی خداوند و ارتباط او با جهان، نشانه­ هایی از نفوذ یونانی به چشم می­خورد. در روم نیز

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 مسیحیان با پیروان آیین میترا و سایر ادیان رومی مواجه شدند و عناصری هم از آن أخذ کردند. آیین گنوسی چهارمین عنصری است که می­توان در رابطه با مسیحیت باستان بر آن تأکید کرد. اینکه نهضت مذکور پیش از مسیحیت به وجود آمد یا پس از آن، به طور دقیق مشخص نیست. تعدادی از آثار گنوسیان پیشا­مسیحی بودن آن را تأیید می­ کنند، در حالی که تعدادی دیگر دلالت بر این دارند که آیین مذکور پس از مسیحیت ظهور کرده است. با این حال، با توجه به اسناد و آثار موجود می­توان گفت آیین گنوسی احتمالاً پیش از مسیحیت وجود داشته اما پس از دین مسیح آن را بستر مناسبی برای رشد و تطور خود یافته است.

هدف ما در این تحقیق بررسی تقابل الهیات رسمی مسیحیت با آموزه­های گنوسیان است. از آنجا که در سدۀ چهارم میلادی قرائتی رسمی از الهیات مسیحی در طی شوراهای متعدد کلیسایی به وجود آمد، ما نیز تعالیم مسیحیان را تا قرن مذکور مورد توجه قرار خواهیم داد. بنابراین، سعی خواهیم کرد تقابل الهیات رسمی مسیحیت با آیین گنوسی درباره موضوعات و مفاهیم الهیاتی را نشان دهیم.

روشی که در این تحقیق در پیش گرفته­ایم بیشتر تاریخی و تحلیلی است؛ یعنی ضمن بررسی تاریخی آموزه­های مسیحیت و نهضت گنوسی سعی کرده­ایم تفاوت­ها و تشابهات موجود را نیز نشان دهیم. به عبارتی دیگر، صرفاً به توصیف شخصیت­ها و آموزه­ها اکتفا نشده است، بلکه سعی بر این بوده که اختلاف و اتفاق نظر هر دو گروه و دلیل موافقت و مخالفت آنها بر اساس منابع و مستندات موجود بررسی و تحلیل شود. از آنجا که گنوسیان بر خلاف مسیحیان فاقد نظام الهیاتی منسجم بودند، دیدگاه ­های الهیاتی یکپارچه­ای ندارند. اینان در میان خودشان نیز در مورد باورهای خود اختلاف نظر داشتند. ما ضمن معرفی و تحلیل دیدگاه ­های آنان خواهیم کوشید تا حد ممکن به جمع­بندی مطلوبی دست یابیم.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی میزان تناسب محتوای کتاب دین و زندگی (1) با نیاز دانش آموزان شهر کرمانشاه انجام شده است. در این پژوهش ضمن تعریف لغوی و اصطلاحی تربیت، دین، تربیت دینی و ذکر عوامل مؤثر بر تربیت دینی، نقش ایمان در تربیت دینی، نقش تربیت دینی بر آرامش روانی، اصول و مبانی تربیت دینی و همچنین توجه به اهداف، روش­ها، مراحل تربیت دینی و اصول حاکم بر برنامه­ های دینی و قرآن دوره­ متوسطه، به معرفی کتاب دین وزندگی (1) و نقد و بررسی آن پرداخته شده است.

نمونه­ مورد نظر در این پژوهش شامل 472 نفر دانش آموز دختر و پسر مناطق سه­گانه دبیرستان­های شهر کرمانشاه است که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، از میان تمام دبیرستان­های شهر کرمانشاه انتخاب گردیده است.

با توجه به داده ­ها و تحلیل آن­ها نتایج زیر به دست آمد:

میان محتوای کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان و نیاز های دانش آموزان رابطه مستقیم و بیشتر تناسب وجود دارد.

مطالب مطرح شده در کتاب دین و زندگی تا اندازه زیادی در پاسخ گویی نیازهای اساسی دانش آموزان موفق بوده است.

طرح مطالب دین وزندگی تا اندازه زیادی بر ا­ندیشه ، اخلاق و اعمال دانش آموزان مؤثر بوده است.

مقدّمه
بشر در عصر حاضر در چالش با بزرگترین بحران­ها می­باشد. و همواره از بحر­انی به بحران دیگر نقل مکان می­ کند. و بساری از جوامع نیز بحران­های خود را به جوامع دیگر صادر می­ کنند که بعضی از این بحران­ها در جهان بیرونی و واقعی است و بعضی دیگر بحران­های درونی است که به مراتب شدیدتر، پیچیده­تر و فاجعه آمیز­تر است؛ مانند بحران هویتی، بحران معنویت، بحران ارزش­ها، بحران در انتخاب هدف، بحران در کلّیّت خویش، بحران در معرفت دینی، بحران در آیین اخلاق و آداب اسلامی و…

از همه این بحران­ها مصیبت­ بارتر که بنیان درون و بیرون آدمی را از هم گسسته و او را به تباهی کشانیده، همان بحران در “تربیت دینی” در قالب حس مذهبی و نیاز خداجویی اوست. بحرانی که وحدت درونی او را به تفرقه و تشتّت کشانده و دل او را به اضطراب دائمی مبتلا ساخته و باعث گم گشتگی انسان از آیین حنیف و فطرت الهی شده است.

تنها راه فرار از این بحران­ها و بن بست­ها روی آوردن عمیق و عاشقانه به خویشتن خویش و فطرت اصلی و ازلی است. یعنی روی آوردن به همان کلّیّت و وحدتی که آدمی در آن شکل گرفته است. در حالی که شرایط کنونی از انسان فقط قطعاتی از پاره­های انسانی به جای مانده است؛ انسانی که از جامعیّت، سیّال بودن و کلّیّت خویش خارج گشته است.

در حال حاضر انسان “دین” را که وحدت بخش ابعاد پراکنده و متفرق زندگی بشر می­باشد، از دست داده است و بینش الهی را که افق حیات را از ازل تا ا­بد در برابر او می­گشاید، رها ساخته و به بینش تنگ نظرانه­ی علم جزم اندیش بسنده کرده و تراکم اطلاعات بیرونی را جایگزین تحول معرفت بیرونی نموده است.

امروزه فرهنگ بشریت سطحی و دانش او خطرناک شده است؛ زیرا از لحاظ تکنیک و صنعت پیشرفت نموده و از نظر معنا و هدف به غایت فقیر و ضعیف گشته است و هم­چنین یکپارچگی، وحدت و تعادل روانی انسان که از ایمان الهی، شوق دینی و احساس عرفانی بر­می­خاست، از میان رفته است.

تفاوت عظیمی است میان انسانی که دین ندارد و انسانی که دین خود را گم کرده یا آن را درک نکرده است. اقوام فراوانی هستند که دین دارند اما آن را گم کرده و از آن غافل مانده­اند، انسان دین گم کرده یا غافل شده­ی از آن در واقع هویت بشری و الهی خویش را گم کرده است؛ به همین د­لیل نه تنها از طبیعت و از خدا گسسته، بلکه از

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 خود نیز گسسته است. زیرا وقتی کسی خدا را نمی­شناسد، چگونه می ­تواند خود را بشناسد؟ و چون خود را نمی­شناسد، چگونه می ­تواند دیگران را بشناسد؟ و بر همین اساس است که امام علی (ع) می­فرمایند: “مَعرِفَهُ النَّفسِ أنفَعُ المَعارِفِ”[1] “شناخت خود، سودمندترین شناخت­هاست”. و یا در جای دیگر امام باقر (ع) می­فرمایند: “و لا مَعرِفَهَ کَمَعرِفَتِکَ بِنَفسِکَ”[2] “هیچ شناختی همچون شناخت وجود خود نیست”.

بنابراین وضعیت تعلیم و تربیت در جا­معه­ی معاصر نیز به این گرفتاری بیشتر دامن زده است و تنها تکیه­گاهی که ممکن است این وضع را تعدیل بخشد و امیدی تازه در روح نسل آینده بدمد، روی آوردن مجدد بشریت به مسائل اخلاقی، ارزشی، معنوی، دینی و بازگشت به جایگاه خلیفه اللهی انسان در کره زمین است.

یکی از چیزهایی که انسان آن را گم کرده یا ازآن غافل شده این است که بازسازی کرامت  مقام الهی او و شرافت وجدانش مستلزم بازگشت به اخلاقیات و ارزش­های الهی است. زیرا با نگاهی به تاریخ گذشته و تاریخ تکامل بشریت مشخص می­ شود که بزرگان، اندیشمندان و برجستگان تاریخ که واجد جاودانگی در اثر گذاری­های تربیتی خود بر نسل­های بعدی شده ­اند، کسانی بوده ­اند که به این ارزش­ها تأسّی جسته و همه این بزرگی­ها مرهون تربیت دینی آنان بوده است.

امّا در جامعه­ای که ما در آن زندگی می­کنیم در فضایی از ارزش­های دینی و شعائر مذهبی قرار گرفته و تمام تلاش و کوشش دستگاه تعلیم و تربیت کشور نیز معطوف به تقدّم پرورش دینی بر دیگر امور است و قرار بر این است که این فرهنگ و معارف دینی از این وادی به سراسرِ جهان عرضه شود و این جامعه، الگو و اسوه­ای حسنه برای دیگر جوامع باشد. علی رغم همه تلاش­ های اندیشمندان تعلیم و تربیت بعد از انقلاب اسلامی مسأله اساسی این­جاست که آیا گرایش­های دینی و باورهای درونی افراد نسبت به دین، آن گونه که اهداف مقدس مسئولان ایجاب می­ کند رو به افزایش است یا بر عکس ممکن است روندی خلاف انتظار داشته باشد؟

مثلاً در بخش تعلیم و تربیت دانش آموزان با همه تغییرات محتوایی در کتاب­های درسی و پررنگ نمودن شعائر مذهبی در مدارس و تقویت آموزش­های دینی و قرآنی و ترویج  همه جانبه­ی آن در فضای درون و برون مدرسه، آیا گرایش­های دینی دانش ­آموزان افزایش یافته است؟ آیا دینی کردن دانش آموزان به دینی شدن آن­ها منجر شده است؟

روش­هایی که برای تربیت دینی دانش آموزان به کار گرفته شده تا چه اندازه مورد پژوهش قرار گرفته است؟ آیا این روش­ها باعث رغبت دانش آموزان به ارزش­های دینی می­ شود یا نتیجه­ عکس را به دنبال دارد؟

این سؤالات و صدها سؤال دیگر، دل مشغولی همه دردمندان دین­داری است که خواهان حاکمیت قلبی و درونی و باطنی ارزش­های دینی در عمق وجود افراد جامعه مخصوصاً نسل آینده، همان دانش آموزان عزیز امروز می­باشد.

پاسخ پژوهشی به این سؤالات روشن کننده­ افق آینده­ی نظام تعلیم و تربیت کشور جهت رسیدن  به روش­های بنیادین و کار آمد تربیت دینی می­باشد که در این تحقیق سعی شده است براساس فرضیاتی در قالب آیات شریفه­ی قرآن و احادیث و روایات معصومین (ع)، به میزان دستیا­بی به سؤالات فوق در جهت رسیدن به هدف والای تربیت دینی پرداخته شود و میزان تأثیر­پذیری دانش آموزان از کتاب­های دین و زندگی مطالعه شود.